Enkele praktische richtlijnen voor fervente zonnekloppers

De zomer komt eraan. Zonnige, warme dagen brengen heel wat mensen naar buiten. Niet iedereen smeert zich even consequent in met zonnecrème, maar dat kan zowel op korte als op lange termijn nefaste gevolgen opleveren voor onze huid. Apotheker Piet Sollie geeft enkele praktische richtlijnen voor de fervente zonnekloppers onder ons. Onze huid moet tenslotte nog wel even kunnen meegaan!

Ben jij een echte zonneklopper?

Terwijl de ene geen straaltje zon kan verdragen en het liefst de hele dag in de schaduw doorbrengt, zit de ander urenlang te zonnekloppen op het heetste moment van de dag, badend in het zweet. Hoe dan ook is het heel belangrijk dat je je regelmatig insmeert met zonnecrème. De geur van zonnecrème roept bij velen herinneringen op aan leuke vakantiemomenten, maar anderen hebben er niet zo veel mee met al dat smeren. Dat is begrijpelijk, we laten het allemaal wel eens na om zonnecrème te smeren. Dat is helaas niet goed voor onze huid.

Eerst het goede nieuws

Zon heb je nodig. Zonlicht zorgt er namelijk voor dat er vitamine D in de huid wordt aangemaakt. Die vitamine D zorgt voor sterkere botten en tanden en voor een betere weerstand. Volgens experts is een half uurtje per dag buiten vertoeven met blote handen en een bloot aangezicht eigenlijk al genoeg om voldoende vitamine D aan te maken. Vitamine D zit bovendien ook in dierlijke voedingsmiddelen zoals vlees, zuivelproducten en vette vis. Het wordt ook vaak toegevoegd aan margarine en bak- en braadproducten. Wie extra vitamine D nodig heeft, kan hier ook voedingssupplementen voor nemen.

Een juiste hoeveelheid vitamine D in het lichaam verlaagt de kans op verschillende botaandoeningen, hart- en vaatziekten, auto-immuunziekten en kanker. Het is dus belangrijk om voldoende in de zon te zitten, maar je moet er zeker niet in overdrijven.

Uv-stralen: wat houdt dat in?

Er zijn twee soorten uv-stralen die verschillende effecten teweegbrengen: uv A en uv B. Op korte termijn kan een te grote blootstelling aan uv A leiden tot zonneallergie, en op lange termijn zelfs tot celbeschadiging en een snellere veroudering van de huid. Vele zonnecrèmes beschermen je huid echter niet tegen uv A-stralen. Je apotheker kan hier wel meer informatie over geven: hij of zij weet welke PPD-factor (Persistent Pigment Darkening) je zonnecrème heeft. Die factor geeft de beschermingsgraad tegen uv A-stralen weer.

Uv B-stralen zorgen er dan weer voor dat je een bruin kleurtje krijgt, maar ook dat je gaat verbranden en rood worden. De mate van bescherming die je zonnecrème biedt tegen verbranden is meestal wel weergegeven op je zonnecrème. Dit onder de naam Sun Protective Factor of kortweg SPF, in de volksmond gewoon ‘factor’. Belangrijk om te weten: een zonnecrème met een factor lager dan 15 heeft zo goed als geen effect!

Wanneer op de zonnecrème ‘UVA’ wordt weergegeven in een cirkeltje wil dat zeggen dat de verhouding SPF/PPD kleiner is dan 3, wat een goede verhouding inhoudt voor bescherming van de huid!

Gevaren en preventie van schade door uv-stralen

Blootstelling aan uv A en uv B kan leiden tot huidkanker, één van de meest voorkomende kankers in Europa. Je kan het risico op huidkanker al heel wat verlagen door simpelweg voldoende zonnecrème te smeren en niet te lang in de zon te zitten. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn zelfs ongeveer vier op de vijf van de huidkankers te voorkomen door tijdens de zonnigste dagen elke twee uur zonnecrème te smeren. Liever zelfs twee lagen dan enkel eentje. In plaats van je huid te grillen op het strand tussen 11u en 15u, ga je ook beter in de voor- of namiddag zonnen.

Afgezien van de esthetische waarde, moet gezegd worden dat een gebruinde huid in principe inhoudt dat de huid beschadigd is. De huid bruint namelijk om zich te beschermen tegen verdere schade door uv-stralen. Eigenlijk is zonnebaden dus zeer slecht voor de huid: ze veroudert op die manier aanzienlijk sneller en de kans op huidkanker stijgt enorm.

Dat wil echter nog niet zeggen dat je niet op een veilige manier van de zon kan genieten. Als je de volgende tips goed volgt, is je huid veilig!

6 tips voor zonnekloppers

• Vermijd blootstelling tijdens uren met maximale uv-straling (11u tot 15u)
• Gebruik schaduw wijselijk
• Breng voldoende zonnecrème aan: beter twee lagen dan één
• Bescherm jezelf met kledij, hoofddeksel en zonnebril met filter
• Breng om de twee uur een stevige laag zonnecrème aan
• Stel kinderen jonger dan 3 jaar niet rechtstreeks bloot aan de zon

Ik heb ongewone moedervlekjes. Wat nu?

Het is belangrijk om van tijd tot tijd je moedervlekjes te checken. Huidkanker is de enige kankersoort die met het blote oog gezien kan worden, dus let op de volgende vier factoren: asymmetrie, een onregelmatige boord, kleur en diameter.

Asymmetrie: Als je de moedervlek denkbeeldig in tweeën snijdt en beide helften zijn elkaars spiegelbeeld, dan is dat een teken van goedaardigheid. Asymmetrie ontstaat wanneer één van de helften meer begint te groeien dan de andere. Dat is een teken van kwaadaardigheid.

Boord: Een geometrische en regelmatige boord wijst op goedaardigheid. Is de rand onregelmatig en gekarteld, dan is dat een teken van kwaadaardigheid.

Colour (kleur): Een moedervlek die uit één enkele kleur bestaat is een goedaardige moedervlek, twee kleuren zijn ook nog normaal. Zijn er meerdere kleuren van lichtbruin tot zwart, wit, blauw of rood, dan is de moedervlek potentieel gevaarlijk.

Diameter: Als de diameter van de moedervlek groter is dan 6mm, dan zou de moedervlek kwaadaardig kunnen zijn. De grootte alleen is echter nog geen reden tot paniek. Hou de vlek wel extra in de gaten.

Merk je afwijkingen op? Ga dan beter eens langs bij je huisarts. Volgens Euromelanoma kunnen immers tot 90 procent van de huidkankers genezen worden als ze tijdig worden ontdekt.

Ik weet het wel, maar toch …

Een bruine huid staat mooi. Wel heb je al snel een verouderde huid door het aanhoudende zonnebaden. Bovendien werkt zonnekloppen een sterk verhoogd risico op huidkanker in de hand. Sensibilisering hierover werpt al wel zijn vruchten af. Reeds 90 procent van de mensen erkent dat het risico op huidkanker gelinkt is aan een gebrekkige zonnebescherming. Toch is het vaak geen kwestie van weten. Mensen zijn nogal geneigd om risico’s niet op zichzelf te betrekken: ‘ik weet het wel, maar toch …’. We kunnen enkel sterk aanraden om onze tips te volgen. Zo zal je langer van een jonge huid kunnen genieten en misschien enkele drastische gevolgen vermijden. Als alternatief op het zonnebaden kan je ook zelfbruinende crème smeren. Dat is veel veiliger en zo kan je het hele jaar door dezelfde bruine kleur behouden.

bronnen:

http://www.who.int/uv/sun_protection/en/

http://www.euromelanoma.org/belgie

Draelos, Zoe D. Self-Tanning Lotions. American journal of clinical dermatology 3.5 (2002): 317-318.