Beschermen tegen verkoudheden: hoe kan dat?

Nu we de laatste bries van de zomer amper nog in onze nek voelen, komt de winter steeds sneller in het vizier. Helaas houdt dat vaak ook een reeks verkoudheden in. Loop je al te snotteren en te hoesten? Dan ben je niet alleen. Verkoudheden komen zeer vaak voor. Over je gehele levensloop heb je ongeveer twee jaar lang te kampen met symptomen van de gewone verkoudheid.[i] Apotheker Piet Sollie onderzocht een gekend plantaardig middel om de kans op verkoudheden te verminderen.

Een verkoudheid is geen ver-kou-dheid

In principe is het woord ‘verkoudheid’ niet helemaal juist. Het geeft het idee dat je een verkoudheid krijgt door de kou, maar dat is niet zo. Een verkoudheid krijg je door een virus dat via je neus of mond je lichaam bereikt. Dat dat virus vaker in de winter in de lucht hangt, is slechts een gevolg van onvoldoende verluchting. In de winter zitten we vaker dicht bij elkaar, binnen, in weinig verluchte ruimtes, en zo krijgen we sneller met dat virus te maken. De eerste stap om verkoudheden te vermijden is dus simpelweg je slaapkamer en leef- en werkomgeving goed verluchten, ook al is het koud buiten.

Maar hoe dan ook zal je er toch vroeg of laat mee in contact komen. Door goed te slapen en goed te eten wapen je je al voor een deel tegen deze virussen. Daarnaast bestaan er wel enkele farmacologische preventieve middelen voor verkoudheden. Nasale toepassing van interferonen werkt preventief tegen verkoudheden, maar kan dan weer neusbloedingen als bijwerking hebben. In de praktijk is zo’n behandeling niet nodig bij personen met een normale weerstand. Men maakt wel veel gebruik van symptomatische hulpmiddelen zoals neussprays of tabletjes om de neus te ontzwellen. Dergelijke medicatie mag je echter niet te lang gebruiken en ze kan ook de werking van andere medicatie beïnvloeden.

Ook griepvaccinaties hebben een gunstig effect. Hoe goed zo’n vaccinatie je lichaam beschermt hangt af van de sterkte van je immuunsysteem. Als je het probleem bij de bron wilt aanpakken, moet je dus daarop inwerken: het immuunsysteem zelf. Omdat verkoudheden relatief milde ziektes zijn, is het belangrijk dat de preventie hiertegen veilig, efficiënt en gemakkelijk is.

Echinacea purpurea

Echinacea purpurea (hieronder kortweg Echinacea), of de rode zonnehoed, is een plant die sinds jaar en dag bekend staat om haar positieve effecten op de weerstand en omdat ze veilig en relatief goedkoop is. Maar is dat werkelijk zo?

De grootste klinische studie die we terugvonden is er één die uitgevoerd is in 2012 met wel 755 patiënten. Zij kregen ofwel een placebo, ofwel de Echinacea. Bij het screenen naar virussen merkten de onderzoekers op dat 47 patiënten in de placebogroep een infectie hadden opgelopen, ten opzichte van 24 patiënten die echt Echinacea innamen. In de Echinaceagroep waren er dus de helft minder verkoudheden opgedoken.

Hoewel een verkoudheid niet uitgesloten is als je Echinacea inneemt, wijzen studies dus wel uit dat het risico op verkoudheden serieus vermindert. Bovendien merkten de onderzoekers op dat deze preventieve behandeling met Echinacea geen bijwerkingen met zich meebracht. Echinacea is bovendien ook veilig om te nemen voor de preventie van verkoudheden tijdens de zwangerschap en borstvoeding.

Ook acuut, dat wil zeggen voor de behandeling van de verkoudheid zelf, is Echinacea effectief. Wij raden daarom in onze apotheek Echinacea purpurea aan voor zij die regelmatig verkoudheden hebben of problemen hebben met een al te zwak immuunsysteem. Het immuunsysteem is zeer variabel van persoon tot persoon en afhankelijk van verschillende factoren zoals stress, leeftijd, andere infecties, het innemen van medicatie als aidsremmers enz. Voorts is Echinacea in principe ideaal voor iedereen die zich op een veilige manier wil beschermen tegen verkoudheden. Wie al verschillende geneesmiddelen neemt, kan het best informeren bij de apotheker of er geen interacties optreden tussen die geneesmiddelen en de Echinacea.

Daarnaast zijn onderzoeken naar de invloed van probiotica op het immuunsysteem in opmars. Verder lopen er nog verschillende onderzoeken naar de effecten van bepaalde betaglucanen, een veelbelovende groep stoffen die men uit paddenstoelen haalt.

Voor al deze nutriënten en plantaardige extracten is het essentieel om met een gestandaardiseerd preparaat te werken van onberispelijke kwaliteit. Voedingssupplementen van een zeer goede kwaliteit zijn wellicht iets duurder maar bevatten tot 1000 keer meer actieve ingrediënten dan andere preparaten. Ideaal is het om dezelfde samenstelling te gebruiken die ook in de studies getest is. Dan ben je zeker van een goede werkzaamheid.

Bronnen:

D. J. Rowlands, “Rhinoviruses and cells: molecular aspects,” American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, vol. 152, no. 4, pp. S31–S35, 1995.

R. Jefferson, “Antivirals for the common cold,” in Common Cold: Verlag, R. W. O. Eccles, Ed., pp. 221–236, Birkhäuser, Basel, Switzerland, 2009.

B. Weinberger, D. Herndler-Brandstetter, A. Schwanninger, D. Weiskopf, and B. Grubeck-Loebenstein, “Biology of immune responses to vaccines in elderly persons,” Clinical Infectious Diseases, vol. 46, no. 7, pp. 1078–1084, 2008.

M. Jawad, R. Schoop, A. Suter, P. Klein, and R. Eccles, “Safety and Efficacy Profile of Echinacea purpurea to Prevent Common Cold Episodes: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial,” Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, vol. 2012, Article ID 841315, 7 pages, 2012.

Perri, Daniel, et al. “Safety and efficacy of Echinacea (Echinacea angustifolia, E. purpurea and E. pallida) during pregnancy and lactation.” Can J Clin Pharmacol 13.3 (2006): e262-e267.

Melchart, D., et al. “Immunomodulation with Echinacea—a systematic review of controlled clinical trials.” Phytomedicine 1.3 (1994): 245-254.

Barrett, B. “Medicinal properties of Echinacea: a critical review.” Phytomedicine10.1 (2003): 66-86.

Effect of Immune-Enhancing Enteral Nutrition Enriched with or without Beta-Glucan on Immunomodulation in Critically Ill Patients.Lee JG, Kim YS, Lee YJ, Ahn HY, Kim M, Kim M, Cho MJ, Cho Y, Lee JH. Nutrients. 2016 Jun 2;8(6). pii: E336. doi: 10.3390/nu8060336